رفع خستگی ناشی از مطالعه و راه های آن

چگونه درس بخوانیم که خسته نشویم و راه های جلوگیری از خستگی مغز

رفع خستگی ناشی از مطالعه معمولا یکی از مسائلی است که همه دانشجویان باید راه های آن را بلد باشند.

معمولا این موضوع خستگی ناشی از مطالعه برای همه اتفاق می افتد.

موسسه خوارزمی با بهره گیری از مجرب ترین مشاورین تحصیلی همواره این اصول کلیدی را به داوطلبان خود آموزش می دهد.

امروز نیز قصد داریم تا با یکدیگر برخی از این موارد را مورد بررسی قرار دهیم.

رویکرد معمول دانشجو گاهی این چنین است: خودت را مجبور کن که تمام وقت در کتابخانه باشی، تمام فعالیت‌های اجتماعی و تفریح را حذف کن، خودت را برای وقت تلف کردن یا پرت شدن حواست سرزنش کن.

• خیلی‌ها از این الگو به دلیل اینکه موجب بهبود و تقویت روند مطالعه می‌شود استفاده می‌کنند.
• وقتی حواس‌تان پرت می‌شود، خودتان را وادار می‌کنید تا سخت‌تر درس بخوانید و زمان بیشتری برای مطالعه بگذارید.
  • این کار شما را بیشتر خسته می‌کند و تمرکز کمتری دارید.
  • به دلیل عذاب وجدان ناشی از آن، مدت بیشتری خودتان را برای درس خواندن منزوی می‌کنید.
  • این کار معمولا تا جایی ادامه پیدا می‌کند که یا با کارآیی با سطحی بسیار پایین عمل می‌کنید یا خسته می‌شوید و دست از مطالعه برمی‌دارید.

آنچه فهمش برای این دانشجویان سخت است، این است که آنها می‌توانند با صرف زمانی کمتر، بیشتر یاد بگیرند.

چگونه بدون خستگی، درس بخوانیم؟

رفع خستگی ناشی از مطالعه نیازمند تعیین دقیق ساعت‌های مطالعه، اما با کیفیتی بالاتر است.

سه گامی که در ادامه با جزئیات بیشتری توضیح داده می‌شوند، عبارتند از:

1. تنظیم ساعت‌های واقعی مطالعه که زمانی برای استراحت باقی می‌گذارد.
2. تبدیل تکالیف یادگیری منفعلانه به فعال.
3. ایجاد یک محیط راحت و بدون مزاحمت.

1. گام اول : ساعت‌های معین برای مطالعه همراه با زمان استراحت فراوان

   • اولین اشتباه، این باور است که می‌توانید بی‌وقفه درس بخوانید.
   • این وسوسه‌ای خطرناک است و هر چه امتحان بزرگ‌تر یا ضرب‌الاجل نزدیک‌تر باشد، راحت‌تر در این دام می‌افتید.
   • قرار نیست میزان بهینه‌ ساعات مطالعه کوتاه یا تفریحی باشد.
   • اگر می‌خواهید سخت درس بخوانید، باید سخت کار کنید.
   • به چشم دویدن در یک مسابقه‌ی دو به آن نگاه کنید، سرعت بالایی هست که می‌توانید با آن به دویدن ادامه بدهید.
     • سرعت دیگری هم هست که بسیار بالاست و نفس کم می‌آورید.
     • این دو نوع سرعت را از هم تفکیک کنید.
   • ساده‌ترین راه برای جدا کردن این دو کار،‌ تنظیم ساعت‌های معینی است که به شما اجازه می‌دهد زمان کافی برای استراحت داشته باشید.
   • مثلا من می‌توانم ۵ روز در هفته از ساعت ۸ صبح تا ۶ بعدازظهر به علاوه‌ی یک نصف روز اضافه (البته با زمان‌های استراحت) کار کنم و برای چند هفته به این روال پایبند باشم.
   • توجه کنید چنین برنامه‌ای به معنای آزاد بودن تمام عصرها و روز جمعه (به علاوه‌ی یک نصف روز دیگر) است .
     • در این زمان آزاد می‌توانید بیرون بروید، با دوستان‌ خود ملاقات کنید، ورزش کنید یا هر تفریح دیگری انجام دهید.
   • اگر در حال حاضر سخت درس می‌خوانید، احساس خستگی می‌کنید و در تلاش برای تغییر استراتژی هستید.
   • حتی میزان حجم کار شما باید کمتر از این باشد.
   • شاید برای چند روز ابتدایی یا هفته‌ی اول، عمل کردن به نیمی از برنامه کافی باشد تا برای عملی ساختن کامل آن آمادگی پیدا کنید.
   • اگر در حین دویدن از نفس بیفتید، باید برای مدتی سرعت‌تان را کم کنید تا بتوانید به سرعت پایدار برسید.

2. گام دوم : تغییر تکالیف درسی منفعلانه به فعالانه

   • زمانی که تمرکزتان مختل شود، سرعت یادگیری به شکل قابل توجهی کاهش می‌یابد.
     • اما شما همچنان تلاش زیادی می‌کنید.
     • شاید به اندازه‌ی همان فردی که برنامه‌ی معینی برای مطالعه چیده تلاش کنید، اما کمتر یاد بگیرید.
   • گام بعدی مبارزه با این مشکل، از طریق تبدیل تکالیف منفعلانه به فعالانه است.
     • این کار حتی بیشتر شما را خسته می‌کند، پس اگر در حال تغییر از یک برنامه‌ی خسته‌کننده به یک برنامه‌ی ثابت هستید، باید ساعت‌های محدودی برای چند روز اول در نظر بگیرید.
     • مزیت تکالیف فعالانه این است که شما را به سوی بهره‌وری بیشتر در مسیر یادگیری هدایت می‌کنند.
   • جدیت یک طیف است
     • دو شکل مطالعه که برچسب منفعل یا فعال بخورند، وجود ندارد
     • بعضی از تکالیف نسبت به بقیه نیاز به تمرکز و بهره‌وری بالاتری دارند.
   • خودآزمونی یک تکلیف فعال و بازخوانی یادداشت‌ها یک تکلیف منفعل است.
     • تکنیک فاینمن (Feynman) یک تکلیف فعال و مرور سطحی مطالب یک کار منفعل است.
     • یک قانون کلی این است که اگر هیچ نکته‌ای در روال مطالعه‌ی شما وجود ندارد که بتوانید بفهمید در جایی اشتباه می‌کنید، این کار فعال نیست.

3. گام سوم: ایجاد یک محیط راحت و بدون مزاحمت

   • اگر جایی کار می‌کنید که مزاحمت‌هایی وجود دارد، حواس‌تان پرت خواهد شد.
     • وبسایت‌هایی غیرمرتبط با کارتان را مسدود کنید، البته اگر کارتان کلا به اینترنت نیاز نداشته باشد، قطعا بهتر است.
   • موبایل خود را روی حالت بی‌صدا قرار دهید یا حتی در زمان مطالعه در کنار خودتان نگذارید.
   • جایی بروید که دوستان‌تان حضور نداشته باشند  .
   • درست است که نمی‌خواهید حواس‌تان پرت شود، اما نگران استراحت و ایجاد وقفه نباشید.
     • شکل ایده‌آل ایجاد محیطی است که در آن وقفه‌ها خسته‌کننده باشند (اما همچنان باعث آسایش شوند)؛
     • بنابراین وسوسه نمی‌شوید مطالعه‌ی خود را رها کنید.
     • اگر از قبل فعالیت‌هایی مناسب برای این وقفه‌ها انتخاب کنید، به شما کمک می‌کند تا کل روز تمرکز خود را حفظ کنید.
     • چرخ زدن در اینترنت، صحبت با دوستان یا بازی‌های موبایلی فعالیت‌های خوبی برای زمان استراحت نیستند.
   • گاهی می‌توانید در یک برنامه‌ی خسته‌کننده قرار بگیرید، اما متوجه آن نشوید.
     • این اتفاق زمانی می‌افتد که شما پیشرفت مناسبی برای رسیدن به هدف‌تان ندارید (و بیش از حد تعلل می‌کنید) و احساس می‌کنید باید بیشتر (و نه کمتر) کار کنید.
     • در این موارد، گاهی دشوار است که تشخیص بدهید عدم توانایی شما در متمرکز ماندن، نشانه‌ای از ساعات کاری بی‌وقفه است و نه تنبلی.